Costa Rica
Geschiedenis van Costa Rica
De oudste archeologische vondsten in Costa Rica zijn ongeveer 13.000 jaar oud, behorend tot de prehistorischeCloviscultuur. Voor de komst van de Europeanen lag het gebied waar nu Costa Rica ligt in de overgangszone tussen de cultureel-historische regio Meso-Amerika en die van de Andes. Voor het grootste deel stond het gebied onder invloed van de Chibcha-cultuur. De Chorotega waren de dominante bevolkingsgroep in het noordwesten van het land. De Huetareswaren een tweede belangrijke bevolkingsgroep. Op archeologisch gebied wordt Costa Rica verdeeld in drie regio's: Groot-Nicoya, Groot-Chiriquí en de Centraal-Caribische regio.
Costa Rica werd in de 16e eeuw door de Spanjaarden onderworpen. In 1821 werd het een deel van het onafhankelijke Mexicaanse Rijk, waarvan het zich 2 jaar later met andere Centraal-Amerikaanse landen afscheidde om de Verenigde Staten van Centraal-Amerika te vormen. In 1840 viel deze federatie uit elkaar. In 1899 vonden de eerste werkelijk democratische verkiezingen plaats. Sindsdien is het land twee keer door politiek geweld geplaagd, wat naar de maatstaven van de regio weinig is. Van 1917 tot 1919 regeerde de dictator Federico Tinoco Granados en in 1948 was er een kleine burgeroorlog na een omstreden verkiezingsuitslag. Die oorlog werd gewonnen door de linkse José Figueres Ferrer, die na afloop het leger afschafte en een nieuwe grondwet opstelde. Sindsdien is Costa Rica gevrijwaard gebleven van het geweld dat veel van zijn buurlanden heeft geteisterd. Het is een van de welvarendste landen van Latijns-Amerikageworden en staat daarom ook wel bekend als "het Zwitserland van Centraal-Amerika".
Bestuurlijke indeling
Provincies
Costa Rica is opgedeeld in zeven provincies, waarvan de gouverneurs door de president worden aangewezen. De provincies hebben meestal dezelfde naam als hun hoofdstad en zijn opgedeeld in gemeenten, in Costa Rica kantons genoemd.
De provincies zijn:
San José - Alajuela - Cartago - Heredia - Puntarenas - Guanacaste - Limón
Geografie
Costa Rica ligt op de landengte van Centraal-Amerika. Ten westen van Costa Rica ligt de Grote Oceaan en ten oosten ligt de Caribische Zee. Ook Cocoseilandbehoort tot Costa Rica. Het land is overwegend vlak, maar in het midden loopt een bergketen, die deel uitmaakt van de Centraal-Amerikaanse cordilleras.
Het hoogste punt is de Cerro Chirripó (3810 meter) in de Cordillera de Talamanca. In het land bevinden zich uitgestrekte nationale parken en reservaten (25% van het land is beschermd). Veel daarvan bestaan uit tropisch regenwoud. Daarnaast komen ook andere typen natuur voor in Costa Rica. De provincie Guanacaste was oorspronkelijk begroeid met droogbossen en graslanden, terwijl mangrovebossen op verschillende plaatsen langs de kust te vinden zijn.
Steden
De andere steden met meer dan 100.000[5] inwoners (2017) zijn:
Alajuela, Cartago, Desamparados, Goicoechea, Heredia, La Unión, Perez Zeledón, Pococí, Puntarenas en San Carlos.
Stranden
De gemeenten staan tussen haakjes.
Provincie Guanacaste Avellanas (Santa Cruz) • Blanca (Santa Cruz) • Brasilito (Santa Cruz) • Caletas (Nandayure) • Coco (Carrillo) • Conchal (Santa Cruz) • Copal (La Cruz) • Coyote (Nandayure) • Garza (Nicoya) • Grande (Santa Cruz) • Hermosa (Carrillo) • Iguanita (Liberia) • Junquillal (Santa Cruz) • Langosta (Santa Cruz) • Nacascolo (Liberia) • Nosara (Nicoya) • Ostional (Santa Cruz) • Panamá (Carrillo) • Penca (Santa Cruz) • Potrero (Santa Cruz) • Rajada (La Cruz) • Sámara (Nicoya) • Tamarindo (Santa Cruz)Provincie Limón Bonita (Limón) • Cahuita (Talamanca) • Negra (Talamanca)Provincie Puntarenas Agujas (Garabito) • Ballena (Osa) • Bejuco (Parrita) • Cabuya (Puntarenas) • Caldera (Esparza) • Caletas (Garabito) • Dominical (Osa) • Doña Ana (Esparza) • Espadilla (Quepos) • Esterillos Centro (Parrita) • Hermosa (Gabarito) • Hermosa (Osa) • Herradura (Garabito) • Jaco (Garabito) • Malpaís (Puntarenas) • Mantas (Garabito) • Manuel Antonio (Quepos) • Matapalo (Quepos) • Montezuma (Puntarenas) • Palma (Parrita) • Piñuela (Osa) • Santa Teresa (Puntarenas) • Tambor (Puntarenas) • Tivives (Garabito) • Tortuga (Osa).
Vulkanen
Costa Rica heeft meerdere vulkanen waaronder:
- Orosí
- Tenorio
- Viejo
- Cacao
- Chato
- Barva
- Santa Maria
- Arenal
- Poás
- Rincón de la Vieja
- Plantanar
- Irazú
- Miravalles
- El Porvenir
- Turrialba
- Biboera
Van deze vulkanen zijn de Arenal, Rincón de la Vieja en sinds januari 2010 ook de Turrialba actief. Laatstgenoemde spuwt gassen en fijnstof uit.
Natuur
In Costa Rica leeft een zeer grote variëteit aan planten en dieren. Hoewel het land maar 0,03% van het landoppervlak op aarde beslaat, bevat het 5% van de biodiversiteit. Ongeveer een kwart van het land is beschermd nationaal park of ander beschermd gebied.[6][7]
Fauna
De dierenwereld van Costa Rica is zeer rijk en bevat zowel Noord-Amerikaanse, Zuid-Amerikaanse als typisch Centraal-Amerikaanse componenten.
Tot de eerste groep zijn bijvoorbeeld de wasbeer en de prairiewolf te rekenen, onder andere de apen en de mierenetersbehoren tot de tweede groep en onder meer de quetzal en de aardbeigifkikker maken deel uit van de derde groep.
De meeste landdiersoorten leven in de regenwouden, terwijl koraalriffen de grootste soortenrijkdom hebben van de mariene biotopen.
In totaal leven er in Costa Rica duizenden soorten ongewervelde dieren, circa 150 soorten amfibieën, ongeveer 215 reptielensoorten, rond de 865 soorten vogels (10% van het totale aantal vogels en meer soorten dan in heel Noord-Amerika) waarvan 75 roofvogelsoorten en meer dan 240 zoogdiersoorten.
Flora
Zie Flora van Costa Rica voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Bescherming
Conserveringsregio’s[bewerken]
Het Nationale Systeem van Conserveringsregio’s (Sistema Nacional de Áreas de Conservación; acroniem SINAC) deelt Costa Rica in in elf conserveringsregio’s (Áreas de Conservación; acroniem tussen haakjes): Área de Conservación Arenal Huetar Norte (ACAHN) • Área de Conservación Arenal Tempisque (ACAT) • Área de Conservación Cordillera Volcánica Central (ACCVC) • Area de Conservación Guanacaste (ACG) • Área de Conservación La Amistad Caribe (ACLAC) • Área de Conservación La Amistad-Pacífico (ACLAP) • Área de Conservación Marina Isla del Coco (ACMIC) • Área de Conservación Osa (ACOSA) • Área de Conservación Pacífico Central (ACOPAC) • Área de Conservación Tempisque (ACT) • Área de Conservación Tortuguero (ACTo).
Deze indeling is zuiver administratief, want enkele beschermde natuurgebieden vallen in meer dan één conserveringsregio.
Beschermde natuurgebieden[bewerken]
Het Nationale Systeem van Conserveringsregio’s (Sistema Nacional de Áreas de Conservación; acroniem SINAC) kent in Costa Rica 166 beschermde natuurgebieden (área silvestre protegida, acroniem ASP).
Energievoorziening
Costa Rica produceerde 2,6 miljoen ton olie-equivalent (Mtoe) in 2016. (1Mtoe = 11,63 TWh, miljard kilowattuur.) De energiebronnen waren geheel duurzaam (27% waterkracht). Dat was niet genoeg voor de energievoorziening, het TPES (total primary energy supply, zie Terminologie energiestatistiek): 5,1 Mtoe. Het land importeerde 2,6 Mtoe aardolieproducten, vooral voor de transport sector.
Van de energie ging ongeveer 1 Mtoe verloren bij elektriciteitsopwekking uit geothermie. Voor energie eindgebruikers resteerde 3,9 Mtoe waarvan 0,84 Mtoe = 9,8 TWh elektriciteit.
De uitstoot van kooldioxide was 7 megaton, dat is 1,4 ton per persoon, veel minder dan het wereldgemiddelde van 4,5 ton per persoon.
Politiek
Costa Rica heeft een lange democratische traditie, in tegenstelling tot veel andere Centraal-Amerikaanse landen, die gedurende lange tijd bananenrepubliekengeweest zijn.
Er hebben geen grootschalige geweldsuitbarstingen plaatsgevonden sinds een kleine burgeroorlog in de jaren 40. In 1949 schafte president José Figueres Ferrer het leger af, waardoor Costa Rica een van de weinige landen zonder leger is.
Costa Rica is een democratische republiek. Aan het hoofd staat een president, die voor vier jaar gekozen wordt. In 2010 werd Laura Chinchilla de eerste vrouwelijke president van het land. Zij werd in 2014 opgevolgd door Luis Guillermo Solís. Sinds 2018 is Carlos Alvarado Quesada de president. Costa Rica heeft twee vicepresidenten. Het land kent een eenkamerstelsel. Het parlement, de wetgevende vergadering, bestaat uit 57 leden.